Sunday 7 January 2007

Шинэ оны анхдугаар долоо хоног

Оноос өмнө улирч байгаа нэг жилийнхээ үр дүн, оносон алдсанаа дүгнэж байна гээд дэлхий даяараа баахан бужигначихсан биш шинэ он гарахад ядарсан юм байлгүй учиргүй дуулиан шуугиан тарьцгаах нь бага байх шиг. 2007 онд ямар байхав, юу болох бол гэж төлөг буулгасан шинжээчид л шинэ долоо хоногийн одууд болов бололтой.

Оны өмнө дүүжлүүлсэн Иракийн экс удирдагчийн араас хөвөрсөн хэлэлцүүлгүүд сонин, сайтуудын эхний нүүрээр нэлийж, тв сувгуудаар нууц бичлэг цацагдсан нь хамгийн focus мэдээ байв. Хусейн сvvлчийн илгээлтдээ "Би таны болон ард тvмнийхээ тєлєє єєрийгєє золионд гаргалаа...Хvнд хэцvv цагт цус хямдхан" гэж бичсэнийг нь"Нью-Йорк Таймс" сонинд "Шарилын дуу хоолой" гээд нэрлэчихдийм байна. Тэр бичлэгийг харахад Саддамыг өрөвдмөөр ... Дүүжилж хороох арга аль эртний гаралтай, цус гаргахгүй, удаан тамлахгүйгээр цааш харуулдаг их шинжлэх ухаанч арга юм гэнээ. Гэхдээ европт бол энгийн барлагийг ингэж дүүжилдэг, язгууртаныг болохоор цаазалдаг ёстой байсан нь Саддамыг “энгийн хүн” мэтээр хороосон гэсэн үг. Уул нь Саддамын хүслээр бол цэргийн хүний ёсоор бууны аман доор бурханы орноо залрах байсан гэхчлэн яриа бас байхын (гэснээс Садам одоо хаашаа явах бол ... hell or ...? гсн). Ливи улсын засгийн газар зэрэгцээд Саддам Хусейны хєшєєг босгох гэж байгаагаа зарлаж байх юм, хорвоо гэж ...
Сонирхуулахад дүүжлэх ялыг одоо болтол хэрэглэдэг улс гэвэл Япон, Сингапур, Энэтхэг, Иран, Ирак гээд хэдхэн орон байдаг юм байна. Харамсалтай нэгэн мэдээ ... Пакистанд, Америкт тус бүр 10 настай хоёр хүүхэд өөрсдийгөө дүүжилж нас баржээ. Эцэг эхийнх нь хожимдож ажигласнаар хүү нь Саддамыг дүүжилж байгаа бичлэгийг тв-р үзэж байхдаа их сэтгэл догдолсон маягтай байсан, тэгээд тоглоомын өрөөрүүгээ орсон, ингэнэ гэж даанч бодсонгүй гээд халаглан гашуудаж сууна, аймаар юм ... хүүхэддээ тв болгоомжтой үзүүлж байх юм шүү.

Өнгөрөгч долоо хоногт янзан бүрийн халаа сэлгээ, сандал дээр суусан боссон ёслолууд л хаа сайгүй боллоо. НҮБ-ын шинэ Ерөнхий НБ-ийн дарга 2-ны өдөр ажлаа албан ёсоор хүлээж авав, ингээд юу юугүй нэг убба дэлхийн дарга болчдым байна. Маргарет Чан гэж үлгэрийн эрлийз нэртэй Хятадын шувууны томуугийн шинжээч асан Хонгконг эмэгтэй бас албан ёсоор Дэлхийн Эрvvл Мэндийн Байгууллагын /ДЭМБ/ тэргvvний vvрэгт ажилдаа орсон. Азиуд НҮБ хавиар нүүрны буян эдэлжийнаа. Эмэгтэй гэснээс АНУ анх удаа эмэгтэй спикертэй болж байхад Атлантын нөгөө эрэг дээр Лондоны цамхаг эмэгтэй харуултай болж байх жишээтэй, энэ нь харуул гаргах болсон цагаасаа хойшх 500 гаруй жилийн тvvхэндээ анх удаа юм байх. Хаанаасаа хаалгач хүртэл эмэгтэй болж гялайж байхад ... (пс ширээнийхээ дарга болдыму). Нэг инээдтэй түүх санаанд орлоо. Дэлхий дээр зүсэн бүрийн холбоо клуб байгуулагдаж байдгийн нэг нь “Эхнэрийнхээ гарт орсон эрчүүдийн холбоо” гэж, гишүүдийнх нь хурал жилд нэг удаа болоход дэлхийн өнцөг булан бүрээс цуглах ёстой нөхдүүдээс ердөө ганцхан хүн л хуралдаа иржээ, бусад нь яав гэтэл эхнэр явуулаагүйн улмаас бла бла бла ...

Шинэ он гарахтай зэрэгцээд Болгар, Румын хоёр Европын холбооны 26, 27-р гишүүнээр элсцгээж, залуус нь гэрээсээ гараад Парисын гудамж, Thаmes мөрнөөр зугаалахуйц боллоо. ЕХ-ны хувьд тэдэнд “улаан хивс дэвсэж” өгөхийн хамт бас болгоомжлол тавьж байгаа нь уг холбооны тэлэлт шинэчлэлтийг дарамт багатай явуулахыг хүсч буй хэрэг аж.

Японд Шинэ жилийн оройн NHK-ийн уламжлалт баярын шууд хөтөлбөр дээр цагаан талын дуучин DJ OZMA тайзан дээр гэнэт нүцгэлж хаясанаар шинэ оны эхний сенсаци мэдээ болж CNN-р ч цацагдаад авав. Улс төрийн хувьд шинэ ерөнхий сайд нь энэ онд хүндхэн сорилтуудтай тулах тухай “Токио шинбун”, “Асахи шинбун” дээр бичжээ, яджийхад алтан гахай жилд японы парламентад 81 гишүүн гахай жилтэй байдаг, жил нь ороод суудал давхцаад хүндхэн “хадралцаан” болох нигуртай гэснийг нь уг сонинуудаас иш татаж хятадын сэтгүүлчид уламжилсаныг дамжуулав. Японы шинэ ерөнхий сайд Шинзо Абэ нь өмнөх Коизумиг бодвол Хятад, Өмөнд Солонгос гээд ази талдаа аядуу нааштай бодлого баримтлах шинжтэй гэдгийг сайд болуутаа дээрх хоёр оронд очиж айлчилсанаар тайлбарладаг бөгөөд ирэх 4 сард Хятадын ерөнхий сайд Вэн Зябао Японд хариу айлчлах сурагтай байгаа, хэрэв 8 сард Абэ сан Ясукуни сүмдээ мөргөчихгүй бол намар Ху Зинтао ч айлчилж магадгүй гэх. Энэ бол өнгөрсөн онд Хятадын төрийн зөвлөлийн орлогч Ү-И нь Японд айлчлахаар явж байснаа Ясукуни сүмийн өргөлөөс болоод замаасаа далийж гэнэт Монголд бууж эдэр огцомтож байсны дэргэд бол хамаагүй нааштай гэхээр хэрэг л дээ. Мэдээж Япон Хятад хоёуланд нь эдийн засаг гээч асар чухаг эрх ашгийн нийцэл байхад “найзлах” зам аяндаа зурайна, хэрэлдэн хэлэлцэн байж зурайсаар ч байгаа.

Хойд со-гийн хувьд ойрын хугацаанд цөмийн туршилт хийхгүй байх гэж АНУ болон бусад орнууд тооцож байна, тэгээд ч 6 талын сунжиралдсан хэлэлцээрийн 6 дахь ээлж нь ирэх 7 хоногт ч эхэлж болзошгүй тухай баяртайгаар мэдээлцгээсээр. Цємийн туршилт хийснийх нь дараа Умард Солонгосын эсрэг НVБ хориг арга хэмжээ аваад байгаа ч хоёр Солонгосын хоорондох худалдаа 2006 онд бараг гучин хувиар нэмэгдсэн тухай Ємнєд Солонгосын улс орноо нэгтгэх асуудал эрхэлсэн сайд мэдээлжээ.

Хятадын хувьд шинэ онд эдийн засаг нь ямар байх, улс төр нь хаашаа чиглэх талаар дэлхий дахин ёстой нэг есөн чулуугаа татаж төлөг зурхай буулгах шиг болж байна. 2006 онд эдийн засгийн өсөлт 10%-с дээш үзүүлэлттэй байгаа нь сүүлийн дөрвөн жил дараалсан үзэгдэл. Хятадын иргэдийн орлого өсөж байгаа учир мөнгөө хав даран хуримтлуулж, зарлага хэмнэдэг меркантилч байдал нь шинэ оноос эцэс болж хэрэглээний зах зээл өргөжинө гэж зарим судлаач үзсэн байхад сарын 4000 юаниас (багцаагаар 500 дойлуур) дээш орлоготой дунд давхаргынханы дунд явуулсан судалгаагаар хятадууд мөддөө үрэлгэн загнахгүй гэсэн дүгнэлт гарсан байхын. Өдгөө хятадын GDP-ийн 70%-ийг хувийн хэвшил бүрдүүлдэг. Нийт ажиллах хүчний 75% нь хувийн хэвшилд хөдөлмөрөө үнэлдэг болчихоод байгаа энэ орон өдөр тутмын хэрэглээний бараа, нэхмэл оёмол бүтээгдэхүүнээр дэлхийг хангадаг байсныгаа аажим өөрчилж шинэ технологи, ялангуяа IT салбарт сээтэн хаяад байх болсон нь барууныхныг бичкэн хардуулаад л байна. Тухайлбал Английн IT ажлын 70% нь Хятад Энэтхэгрүү урсаад явчихсан нь эрхгүй анхаарал татах хэмжээнд хүрч.
Хятадын дотоод эдийн засгийн сүлжээг Хонгконг, Шэнжэн, Шанхай, Тенжин (HSST) гэсэн шугамаар хөгжинө гэж Солонгосын нэг сонинд бичжээ. Эх газрын хувьд Шэнжэн, Шанхай, Тенжин гэсэн гурвалжин эдийн засгийн цөм нь байх аж, ерөнхийдөө эдгээр гурав дөрвөн том хотуудын харилцан нөхөх, хоорондоо өрсөлдөх зарчмыг голлосон эдийн засгийн дотоод олон туйл үүсгэж хөгжих хандлага гарчээ. Манай хаяанд юм юм өрнөөд л байдаг, дэлхий дахин ч эднийг нүд салгалгүй ширтсээр, харин бид ...

Харин бид ... Шинэ он гээд манайхан баахан баярлачихсан биш хэсэгтээ бантан шөл болцгоогоод эрүүл мэндийн асуудал хурцдаж сайд нь хусагдаж гэх мэтийн л сонинтой байх шиг. Сэтгүүлчид амраад сайт шинэчлэгдэхгүй байх цагаар иргэний сэтгүүлзүйн түрлэг болж, блогчдын санаачлагаар Бүгдээрээ.мн мэдээллийн сайт нээгдсэн байна. Баяртай байна, амжилттай ажиллана гэж найдлага тавьж сэтгэлийн цацал өргөжийгаа.
Шинэ оны эхний долоо хоногийн эрээвэр хураавар со са гэвэл иймэрхүү байна даа. Ирж байгаа долоо хоногт дайснаа дарж дархан цолоо мандуулцгаагаарай.

7 comments:

Anonymous said...

Ingagiin toimiig ynshij bsan chini, nuguu toimch Dashzevegiin hooloi uuriin erhgui sanaand byyj bna. Gehdee Dashzevegiig Ingagiin hellegeer yarij bna geed tusuul du, ineedtei bga biz. HArin ch ene ter yls truiin helleggui iimerhuu toimyyd chini zugeer yum bish u. Mani metiin yls turd sonirholgui, zalhyy humuust yag taarch. Gojo toim bolje, chi shu.
Onki

Unknown said...

ёстой чөмөгтэй тойм байна шүү... ойрд TV үзээгүйм ашгүй дэлхийтэй "хөл нийлүүлээд" авлаа. Баярлалаа Инга (Ига?)

М.Огоо said...

Zuragt uzej sonin unshij bsanaas ingeed uzchih ni hamaagui amar ym geech :)

Anonymous said...

Inga uneheer saihan toim bichjee. Mash bogino hugatsaand deven delhiin anir chimeetei hul niiluuleed avsandaa bayartai baina. Bi ch bas on soligdoh uyeer PC-gee yanzlah, za tegeed Bugdeeree-giin yum humyig hiih geed oligtoi TV ch uzej amjaagui yum. Bayarlalaa.

(Gesnees ene bichlegiig Bugdeeree.mn deer Zorigtiin taniltsuulsan linkeer orj unshsan shuu!)

iga said...

thx guys.

Anonymous said...

Inga chi shuu

Anonymous said...

Bichseniig chini unshaad "ooriin erhgui durlaad tatagdaad" baih yuma... Olon olon yum bicheerei

Мэдрэмжүүд минь

Бясалгалд суув аа. 10 хоног чимээгүй суудаг. Өмнө нь зөндөө удаа явж байсан л даа. Энэ удаад арвин ургацтай харин. Урьд нь суухдаа юу ойлгож...